Święto Matki Boskiej Zielnej w tradycji ludowej

15 sierpnia Kościół obchodzi wyjątkowe święto - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, w naszej tradycji zwane też świętem Matki Boskiej Zielnej. Warto więc nieco więcej opowiedzieć o pięknych tradycjach związanych z tym dniem.

Święto Matki Boskiej Zielnej przypada w okresie późnego lata, kiedy dobiegają końca prace żniwne, bo jak mówi stare powiedzenie: „Na Wniebowzięcie pokończone żęcie”. To też czas największego wędrowania do miejsc kultu Maryi – do Częstochowy, Kalwarii Zebrzydowskiej, Świętej Lipki, Lichenia i wielu innych.

Już od końca X wieku znany jest zwyczaj święcenia w tym dniu ziół polnych i owoców. Wywodzi się on ze starej chrześcijańskiej legendy – apokryfu – mówiącego o tym, jak apostołowie po otwarciu grobu Matki Bożej nie znaleźli tam jej ciała, tylko same zioła i kwiaty.

Dziś wykonane z ziół, kwiatów i owoców wianki niesiemy do kościoła, a duchowny święci je podczas mszy św. Wianki te w każdym rejonie kraju są inaczej nazywane, np. równianki, prozanki. Po poświęceniu zanosimy je do domów i wierzymy w ich niezwykłą moc ochrony przed złem. Wianki mają też zapewnić dostatek, dlatego dawniej wykruszano z poświęconych ziół ziarno i mieszano je z nowym, które miało iść na siew. Również łupiny poświęconych owoców zawieszano na drzewach, aby obrodziły one w roku następnym.

Nazewnictwo wielu ziół wiąże się ze Święta Rodziną, Panem Bogiem oraz postaciami różnych świętych. Z gwary ludowej wzięła się np. bylica – nazywana Bożym drzewem czy świętojańskim zielem, z kolei na dziurawiec zwyczajny mówiono krzyżowe ziele lub dzwonki Panny Maryi, a także ziele św. Jana. Najwięcej nazw roślin łączy się oczywiście z osobą Matki Boskiej, np. ziele matki Bożej (wierzbnica), rękawki Matki Bożej (goryczka wąskolistna) czy warkocze Matki Bożej (dziewanna drobnokwiatowa).

Msza maryjna na Matkę Boską Zielną