Scena powołania Mateusza zarysowana jest przez ewangelistę bardzo krótko. Wynika to być może z faktu, że ewangelista opowiada sam o sobie.
Mateusz był celnikiem. Jego zadanie polegało na zbieraniu podatku celnego za handel rybami wyłowionymi w Jeziorze Galilejskim. Celnicy w społeczeństwie żydowskim uchodzili za grzeszników nie tylko dlatego, że padało na nich podejrzenie o podwyższanie podatków, ale także dlatego, że mieli częsty kontakt z cudzoziemcami, a więc z poganami, którzy uchodzili za ludzi nieczystych.
Na Jezusowe wezwanie „Pójdź za Mną!”, celnik odpowiada natychmiast. Pozostawia swą komorę celną i wyrusza za Jezusem. Imię Mateusz oznacza tyle co „dar Jahwe”.
Warto zaznajomić się z żydowskimi praktykami postnymi, przypomnianymi już nieco przy omawianiu Jezusowych wskazań o poście zawartych w Kazaniu na Górze (Mt 6,16-18). Największym nakazanym dniem postu był dla Izraelitów Dzień Pojednania.W tym dniu Prawo nakazywało powstrzymać się od posiłków. Inne posty związane były z upamiętnieniem wydarzeń historycznych: wtargnięcia Babilończyków do Jerozolimy, zburzenia świątyni przez Nabuchodonozora, zamordowania Godoliasza, rozpoczęcia oblężenia Jerozolimy. Praktykowano także w kręgach faryzejskich post dwa razy w tygodniu. Ślad tego zwyczaju pojawia się w przypowieści o faryzeuszu i celniku, w której faryzeusz chlubi się przed Bogiem ze swojego postu. Prorocy surowo krytykowali czysty formalizm, w jaki niekiedy przeradzała się praktyka postów (Am 5,21; Jr 14,12).
Post, który podoba się Bogu, ma polegać na odnowieniu moralnym. Taką ideę postu przedkłada Bóg przez proroka Izajasza: „Czy zwieszanie głowy jak sitowie i użycie wora z popiołem za posłanie – czyż to nazwiesz postem i dniem miłym Panu? Czyż nie jest raczej ten post, który wybieram: rozerwać kajdany zła, rozwiązać więzy niewoli, wypuścić wolno uciśnionych i wszelkie jarzmo połamać; dzielić swój chleb z głodnym, wprowadzić w dom biednych tułaczy, nagiego, którego ujrzysz, przyodziać i nie odwrócić się od współziomków.8 Wtedy twoje światło wzejdzie jak zorza i szybko rozkwitnie twe zdrowie. Sprawiedliwość twoja poprzedzać cię będzie, chwała Pańska iść będzie za tobą” (Iz 58,5-8). Tego rodzaju post ma być powodem radości w życiu chrześcijanina.
Ostateczne zwycięstwo Jezusa nad śmiercią i grzechem już się dokonało, a to jest zasadniczy motyw radości. Do radości mają prowadzić także nakazane przez Kościół dni postne oraz praktyki postne w okresie przygotowania paschalnego.
Ks. Mariusz Rosik